İnsülinin etkilerini anlamak için öncelikle bu hormonun ne olduğunu bilmemiz gerekmektedir. İnsülin, pankreas adlı organın beta hücrelerinden salgılanan, 51 amino asitten oluşan ve üç tane disülfid bağı içeren bir polipeptit hormonudur. Ayrıca, insülin zincirli bir yapıya sahip olup, çinko bileşiği ile kompleks oluşturabilmektedir. Tarihsel olarak, insan insülinine en benzer insülin domuz ve sığır insülini olup, sentetik insülin hormonu üretilene kadar bu hayvanların insülin hormonları kullanılmıştır. Ancak, bu hormonlar insanlarda enfeksiyonlara neden olmuştur.
İnsülin, vücuttaki glikoz seviyesini düzenleyen önemli bir hormondur. Yediğimiz besinler sindirilip glikoza dönüştürüldükten sonra, bu glikoz kan dolaşımına geçer. Glikoz, hücreler için temel enerji kaynağıdır ve enerji üretimini sağlar. İşte bu noktada insülin devreye girer; glikozun kandan hücrelere taşınmasını sağlayarak kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur.
Vücutta İnsülinin Etkileri
- Kan Şekerinin Düzenlenmesi: İnsülinin en temel etkisi, kan şekerinin seviyesinin yükselmesini önlemektir. İnsülin hormonu, kan şekerini standart değerlerde tutabilmek için çeşitli biyokimyasal reaksiyonları katalizler.
- Glikojen Depolanması: Yüksek glikoz seviyelerinde, insülin karaciğerde glikojen sentezini (glikojenez) teşvik eder ve bu şekilde glikozun depolanmasını sağlar.
- Protein Sentezi: İnsülin, protein sentezini uyaran enzimleri indükler ve RNA ile DNA yapımını destekler. Bu şekilde vücutta protein sentezini artırır.
- Trigliserit Sentezi: İnsülin, yağ asitleri ve gliserolden trigliserit yapımını artırır, böylece kan glikoz düzeyini düşürür.
- Glikoneojenez İnhibisyonu: İnsülin, glikoz dışındaki maddelerden glikoz sentezi olan glikoneojenez mekanizmasını yavaşlatır.
- Yağ Depolama: İnsülin, trigliseritlerin yağ asitleri ve gliserole parçalanarak serbest bırakılmasını inhibe eder.
- Ketogenez İnhibisyonu: İnsülin, yağların yakılması ile ortaya çıkan keton cisimciklerinin işlenme reaksiyonlarını, yani ketogenezi inhibe eder.
- Protein Yıkımının İnhibisyonu: İnsülin, proteinlerin yıkımını inhibe eder, bu da vücutta protein dengesini korur.
- Hormon Bozuklukları: İnsülin salgılanmasında bozukluk olan kişiler, glikozu enerji olarak kullanamazlar ve bu da sürekli halsizlik ve kilo alımına yol açar.
- Diabetes Mellitus: İnsülin hormonu eksikliğinde, insanlarda diabetes mellitus adı verilen diyabet hastalığı ortaya çıkar.
İnsülin, vücudun enerji dengesini ve metabolizmasını düzenleyen hayati bir hormondur. Bu nedenle, insülinin doğru şekilde salgılanması ve işlev görmesi, genel sağlık açısından son derece önemlidir. İnsülinin eksikliği veya fazlalığı, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
|
