Insülin ilaçları nelerdir ve hangi türleri vardır?

Diyabet tedavisinde hayati öneme sahip insülin ilaçları, etki süreleri ve uygulama yöntemlerine göre farklı kategorilerde inceleniyor. Hızlı etkiliden uzun etkiliye, karışım formüllerinden solunum yoluyla alınan çeşitlere kadar geniş bir yelpazede sunulan bu tedavi seçenekleri, hastaların bireysel ihtiyaçlarına göre şekilleniyor.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

İnsülin İlaçları ve Türleri

İnsülin, diyabet (şeker hastalığı) tedavisinde kullanılan, pankreas tarafından üretilen bir hormonun sentetik veya biyoteknolojik olarak üretilmiş formudur. Özellikle tip 1 diyabet hastalarında vücut yeterli insülin üretemediği için, tip 2 diyabet hastalarında ise zamanla insülin direnci veya üretim yetersizliği geliştiğinden insülin tedavisi gerekli olabilir. İnsülin ilaçları, etki sürelerine ve yapılarına göre çeşitli türlere ayrılır. Aşağıda, insülin ilaçlarının temel türleri ve özellikleri detaylı olarak açıklanmıştır.

1. Hızlı Etkili İnsülinler

Bu insülin türleri, enjeksiyondan sonra hızla kana karışır ve kısa sürede etki gösterir. Genellikle yemeklerden hemen önce kullanılır ve kan şekerinin ani yükselişlerini kontrol altına almak için idealdir.

Lispro (Humalog): 15 dakika içinde etki etmeye başlar, etki süresi 2-4 saattir.
Aspart (NovoRapid): Benzer şekilde hızlı etki eder, 1-3 saat boyunca etkilidir.
Glulisine (Apidra): Hızlı başlangıçlı olup, öğünlerde kullanılır.

2. Kısa Etkili İnsülinler

Bu tür insülinler, hızlı etkililere göre daha yavaş emilir ve etkisi daha uzun sürer. Yemeklerden 30 dakika önce uygulanması önerilir.

Regular İnsülin (Humulin R, Novolin R): Enjeksiyondan 30 dakika sonra etki etmeye başlar, etki süresi 5-8 saattir. Genellikle günlük bazal insülin ihtiyacını desteklemek için kullanılır.

3. Orta Etkili İnsülinler

Bu insülinler, daha yavaş salınım sağlayarak gün boyunca temel insülin ihtiyacını karşılar. Etkisi 10-16 saat sürebilir ve genellikle günde bir veya iki kez uygulanır.

NPH İnsülin (Humulin N, Novolin N): Enjeksiyondan 1-2 saat sonra etki etmeye başlar ve uzun süreli kan şekeri kontrolü sağlar. Çökelti oluşturabildiği için enjeksiyon öncesi iyice çalkalanmalıdır.

4. Uzun Etkili İnsülinler

Bu tür insülinler, neredeyse 24 saat boyunca sabit bir insülin seviyesi sağlayarak bazal ihtiyacı karşılar. Genellikle günde bir kez uygulanır ve kan şekerinin gün içindeki dalgalanmalarını azaltır.

Glargin (Lantus, Toujeo): Etkisi 24 saate kadar sürer, pik (tepe) yapmadan sabit bir salınım sağlar.
Detemir (Levemir): Benzer şekilde uzun etkilidir, etki süresi 20-24 saattir.
Degludec (Tresiba): 42 saate kadar etki süresiyle en uzun etkili insülinlerden biridir, esnek uygulama imkanı sunar.

5. Karışım İnsülinler

Bu insülinler, hızlı veya kısa etkili insülin ile orta veya uzun etkili insülini tek bir enjeksiyonda birleştirir. Kullanımı kolaylaştırarak hem öğün sonrası hem de bazal insülin ihtiyacını karşılar.

Premiks İnsülinler (NovoMix 30, Humalog Mix 25/50): Örneğin, %30 hızlı etkili ve %70 orta etkili insülin içerir. Günde iki kez uygulanabilir.

6. Solunum Yoluyla Alınan İnsülinler

Bu yenilikçi form, enjeksiyon yerine inhaler (nefes yoluyla) kullanılarak uygulanır. Hızlı etkili insülin olarak sınıflandırılır ve yemeklerden önce kullanılır.

İnsülin İnhalasyon Tozu (Afrezza): Çok hızlı etki eder, ancak akciğer sorunu olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.

Önemli Notlar

İnsülin tedavisi, hastanın ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmelidir. Tür seçimi, diyabet tipi, yaşam tarzı, kan şekeri seviyeleri ve hedeflere bağlıdır. İnsülin enjeksiyonları genellikle cilt altına (subkutan) yapılır ve dozaj, doktor veya diyabet eğitimcisi tarafından belirlenir. Yan etkiler arasında hipoglisemi (düşük kan şekeri) ve enjeksiyon bölgesinde tahriş bulunabilir. İnsülin pompaları da sürekli insülin salınımı için bir alternatiftir. Tedavi sırasında düzenli kan şekeri takibi ve sağlıklı beslenme hayati önem taşır.

Bu bilgiler genel bir rehber niteliğindedir; insülin kullanımı öncesinde mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap