İnsülin Direnci Nasıl Hesaplanır?

İnsülin direncinin hesaplanması, bu duruma karşı önlem alınabilmesi açısından büyük önem taşır. Pankreas tarafından salgılanan insülin hormonu, kandaki şeker seviyesini düşürmekle görevlidir. Ancak bu hormonun etkisi sadece karbonhidrat metabolizmasıyla sınırlı kalmaz; aynı zamanda protein ve yağ metabolizmasında da önemli rol oynar. Tip 1 diyabet hastalarında vücutta hiç insülin bulunmazken, Tip 2 diyabet hastalarında insülin hormonunun az olması ya da insülin direncinin bulunması yaygındır. Toplumda hareketsiz yaşam tarzı ve fast food tüketiminin artması gibi faktörler nedeniyle insülin direnci giderek yaygınlaşmaktadır. Bu nedenle, insülin direncinin nasıl hesaplanacağını bilmek ve buna karşı önlem almak oldukça önemlidir.

İnsülin direnci oluştuğunda, kan şekeri kas, yağ hücreleri ve karaciğere girmekte zorlanır. Bu durum insülinin kanda birikmesine yol açar. Pankreas, hücrelere daha fazla şeker almak için insülin salgısını artırır ve yoğun çalışır. Ancak bu yoğun çalışma pankreasın yorulmasına ve insülin üretme kabiliyetinin azalmasına neden olur. Salgılanan insülinin yeterince kullanılamaması insülin direnci olarak tanımlanır. İnsülin direnci; kilo fazlalığı, hareketsiz yaşam tarzı, ileri yaş, polikistik over sendromu ve bel çevresinin kalınlaşması durumlarında daha sık görülür. Bu durumu yaşayan kişilerde sabah yorgunluğu, halsizlik ve yeme isteğinin artması gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu yüzden insülin direnci hesaplanmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.

Kandaki insülin seviyesi yüksek olsa da insülin direnci oluştuğunda kan şekeri yüksek çıkar. Bu durum, kişide yüksek tansiyon, diyabet, karaciğer yağlanması, kalp ve damar hastalıkları ve gut gibi sağlık sorunları riskini artırır. İnsülin direncini hesaplamak için çeşitli testler yapılmalıdır. Bu testler arasında en yaygın olanı HOMA (Homeostasis Model Assessment) testidir.

HOMA testi, insülin direncinin vücutta olup olmadığını tespit eder. Geceden başlayan ve yaklaşık 12 saat süren açlıktan sonra, kişiden sabah kan örneği alınır. Bu kan örneğiyle yapılan testte insülinin çevre dokularla tepkimesi incelenir. Eğer kişide insülin direnci varsa, kandaki glikoz seviyesinin normal oranda tutulması için insülin üretiminde artış olur. Yapılan HOMA testi yardımıyla insülin direnci ya da insülin duyarsızlığı belirlenir. Test sonucunda 2.5 ve üzerinde bir değer tespit edilirse, bu durum insülin direnci olarak değerlendirilir.

İnsülin direnci, HOMA testinin yanı sıra, GGT, ALT, AST gibi karaciğer yağlanması testleri, kan şekeri seviyesi, trigliserit yüksekliği, iyi huylu kolesterolün düşük olması ve ürik asit yüksekliği gibi faktörlerle de belirlenebilir. Bu testler ve faktörler, kişide insülin direnci olup olmadığını anlamak için önemli veriler sunar.

İnsülin direnci tespit edildikten sonra, bu durumu kontrol altına almak için çeşitli önlemler alınabilir. Bunlar arasında:

Bu önlemler sayesinde insülin direncinin olumsuz etkileri minimize edilebilir ve genel sağlık durumu iyileştirilebilir. İnsülin direnci hesaplanarak, erken teşhis ve tedavi ile ciddi sağlık sorunlarının önüne geçmek mümkündür.